استانبول، میعادگاه شرق و غرب 

استانبول یادگار دوران روم باستان و امپراتوری عثمانی، محل ملاقات دو قاره‌ی اروپا و آسیا است. تلفیق سنت و مدرنیته، این شهر را به یکی از بزرگترین مقاصد گردشگری جهان تبدیل کرده است. از آنجایی‌که سفر به این شهر پر رمز و راز در کشور خودمان هم بسیار پر طرفدار است، تصمیم گرفتیم که راهنمای کامل سفر به شهر استانبول را در اختیارتان قرار دهیم.

تاریخچه استانبول

قسطنطنیه، استانبول که میگن همینه

احتمالا تا اسم قسطنطنیه می‌‍آید یاد امتحان‌های املای مدرسه می‌افتیم! اما آیا تا به حال این سوال برای‌تان پیش آمده که اصلا قسطنطنیه، قسطنطنیه که می‌گویند کجاست؟ آیا این شهر قبلا وجود داشته و حالا از بین رفته است؟ در جواب باید بگوییم که این شهر نه‌تنها از بین نرفته بلکه یکی از شهرهای محبوب گردشگران در ترکیه است. بله، همانطور که حدس زدید قسطنطنیه نام قدیمی شهر استانبول است.

استانبول روزگار گذشته (قسطنطنیه) تا سال ۱۴۵۳ پایتخت امپراطوری روم شرقی محسوب می‌شد اما از آنجایی‌که پادشاهان یک به یک به زباله‌دان تاریخ پیوسته‌اند، غروب این امپراطوری بزرگ نیز نزدیک شد. حمله‌های پی‌در‌پی دشمنان از سال ۵۴۲ که شهر قسطنطنیه با مصیبت شیوع طاعون روبه‌رو شده بود، آغاز شدند. شیوع این بیماری، خونِ حکومت روم را در شیشه کرد، به طوری‌که گفته می‌شود از هر ۵ نفر مبتلا، ۳ نفر جان می‌سپردند! با این حال، امپراطوری قدرتمند روم توانست نتیجه بسیاری از نبردها را به نفع خودش برگرداند و تا سال‌های سال در دیوار دفاعی خود به کمین دشمن نشسته بود اما بالاخره تسلیم حکومت عثمانی شد و قسطنطنیه تصرف شد.

ترک‌های عثمانی ۳۵ سال آزگار به جنگ و محاصره با قسطنطنیه و امپراطوری روم شرقی پرداختند و در آخرین محاصره که در ماه آپریل ۱۴۵۳ شروع شد، با برتری عددی خود آن‌قدر به حمله ادامه دادند تا روز ۲۹ ماه مه که شهر سقوط کرد و آن‌ها پیروز میدان شدند.

علاوه بر برتری عددی، امپراتوری عثمانی این پیروزی را مدیون توپ‌هایی بود که به سوی دیوار دفاعی شهر شلیک می‌کرد و از طریق حفره‌های ایجاد شده توانست به شهر نفوذ کند. پس از سه روز قتل عام و غارت، شهر تقریبا خالی از سکنه شد و پس از آن توسط سلطان حکومت عثمانی بازسازی شد و جمعیتی جدید در آن مستقر شدند. 

حلقه ارتباط غرب و شرق در سال ۱۴۵۷ به عنوان پایتخت حکومت عثمانی انتخاب شد و پس از آن شهر استانبول در صلح و آرامش آباد شد و اثری از قتل و غارت باقی نماند. نام استانبول (Istanbul) هم توسط ترک‌های عثمانی‌ بر روی این شهر گذاشته شد. از سال ۱۸۷۰ ساخت راه‌آهن اروپا که به استانبول هم رسید چهره شهر را دگرگون کرد و مردم شاهد آمدن تلفن‌های خیابانی، نورهای الکتریکی، سیستم تامین آب شهری، سیستم فاضلاب و... شدند.

در ربع اول قرن بیستم، دشمنی‌های کشورهای مختلف موجب مرگ و خاموشی امپراطوری عثمانی شد و ترکیه مدرن به‌ ‌وجود آمد. زوال امپراطوری عثمانی از جنگ جهانی اول شدت گرفت. در طول جنگ جهانی اول استانبول به طور کامل تحت محاصره قرار گرفت. پس از آتش‌بس نیز تحت سلطه انگلیس، ایتالیا و فرانسه قرار گرفت و تا سال ۱۹۲۳ تحت استعمار این کشورها بود. اشغال، ویرانی و خرابی در این شهر ادامه داشت تا اینکه جنگ "استقلال" به رهبری "کمال آتاتورک" ورق را برگرداند و جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳ به عنوان کشوری مستقل پایه‌گذاری شد.

تولد استانبول مدرن

آتاتورک پایتخت ترکیه را از شهر استانبول به آنکارا منتقل کرد و به علت اعلام بی‌طرفی، ترکیه در جنگ جهانی دوم خسارت چندانی ندید. پس از جنگ جهانی دوم، جمعیت استانبول به طرز چشم‌گیری افزایش یافت. مهاجرت از روستاها به سمت شهرها با هدف یافتن شغل و درآمد افزایش پیدا کرده بود و این ازدحام جمعیت فشارهای عظیمی بر پیکره شهر وارد کرد. بی‌نظمی در ساختمان سازی، آلودگی و نبود خدمات کافی فقط گوشه‌ای از مشکلات شهر استانبول بودند. به همین ترتیب در منطقه‌ای که مستعد رخداد زمین‌لرزه‌های شدید است، ازدیاد ساخت و سازهای غیراستاندارد به افزایش میزان تلفات زلزله آگوست ۱۹۹۹ در شهر استانبول کمک کرد و باعث کشته شدن بیش از ۱۵ هزار نفر شد!

موقعیت جغرافیایی شهر استانبول

استانبول شهری بسیار وسیع است که از شمال با دریای سیاه و از سمت جنوب غربی از طریق تنگه بسفر به دریای مدیترانه می‌رسد. موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد استانبول باعث شده که این شهر همانند پلی آسیا و اروپا را به هم ربط دهد و با فرهنگ غنی خود از ارتباط شرقی‌ها و غربی‌ها محافظت کند. بخش اروپایی استانبول از جاذبه‌های گردشگری بسیاری برخوردار است، به طوری که اغلب آن‌ها در تنگه بسفر و دو طرف خلیج شاخ طلایی قرار گرفته‌اند. به طور کلی بخش اروپایی شهر توریستی‌تر است و بخش آسیایی آن مناطق مسکونی و آرام بیشتری دارد. جالب است بدانید که عبور از پل بسفر که بخش شرقی و غربی را به هم پیوند می‌دهد از طرف آسیا به اروپا رایگان است؛ اما از طرف اروپا به سمت آسیا ورودی دارد و باید پول پرداخت کنید.

آب و هوای استانبول

آب و هوای استانبول در فصل بهار بسیار مطبوع و دل‌انگیز است به طوری که استقبال از تورهای استانبول که در فصل بهار برگزار می‌شوند، بسیار بیشتر است. به طور کلی استانبول اقلیم نیمه گرمسیری مرطوبی دارد، اما وسعت شهر باعث شده که در بخش‌های مختلف شاهد آب و‌هوای متفاوتی باشیم. مثلا مناطق حوالی تنگه بسفر به دلیل نزدیکی به دریای مدیترانه، تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های پر بارشی دارد. نواحی شمالی شهر هم به دلیل همسایگی با دریای سیاه، اغلب مرطوب و بارانی است. نواحی غربی شهر نیز تحت تاثیر اقلیم بالکان، دارای زمستان‌های سرد و برفی است. در آخر هم به قسمت غربی شهر می‌رسیم که آب‌و‌هوایی قاره‌ای دارد به این صورت که در فصل پاییز و زمستان بسیار سرد و در تابستان خیلی گرم می‌شود‌.

مذهب و زبان استانبول

بیشتر ساکنان شهر استانبول، مسلمان هستند اما دین رسمی خاصی در این کشور وجود ندارد. مسیحیان، کلیمیان و مسلمانان با احترام به عقاید یکدیگر در کنار هم زندگی می‌کنند. کلیساهای ساخته شده در نزدیکی مساجد گویای این واقعیت‌اند که مردم شهر استانبول به توریست‌های ادیان مختلف و همشهریان مسیحی، کلیمی و ادیان دیگر نگاهی تبعیض‌آمیز ندارند‌. زبان رسمی مردم در شهر استانبول، ترکی استانبولی است. خوب است چند جمله‌ای از این زبان را پیش از سفر به استانبول یاد بگیرید. به این ترتیب می‌توانید از بازاریان تخفیف‌های خوبی بگیرید و انرژی مثبتی برای مردم شهر به ارمغان بیاورید.

سفر به استانبول

استانبول بزرگترین شهر اروپا، مهد تمدن و محلی جادویی است که دیدار شرق و غرب با یکدیگر را میسر کرده است. این یادگار هزاره‌های تاریخ با ادغام سنن اروپا و آسیا به محلی ایده‌آل برای گردشگری تبدیل شده و استقبال گسترده از تورهای استانبول که توسط بسیاری از آژانس‌های مسافرتی داخل کشور برگزار می‌شوند، مهر تاییدی بر این واقعیت است. راهنمای کامل سفر به استانبول زیبا را در ادامه بیان می‌کنیم.

سفر به استانبول با هواپیما

از بیشتر شهرهای بزرگ اروپایی، دسترسی به استانبول با هواپیما ساده‌ترین و سریع‌ترین روش است. این سرزمین تاریخی در قلب اوراسیا، دارای دو فرودگاه آسیایی و اروپایی است. 

فرودگاه آتاتورک در سمت اروپایی استانبول، شلوغ‌ترین فرودگاه جهان است، چون افراد بسیاری برای رفتن به دیگر کشورهای اروپایی از آن فرودگاه استفاده می‌کنند. از آن‌جا می‌توانید با اتوبوس یک ساعته به مرکز شهر استانبول برسید.

در سمت آسیایی شهر نیز یک فرودگاه دیگر به نام صبیحا واقع شده است. این هواپیما به عنوان قطب هواپیمایی ارزان قیمت استانبول، خدمت‌رسانی می‌کند. از آن‌جا هم با اتوبوس (یا ترکیب اتوبوس و کشتی) در حدود یک ساعت به مرکز شهر خواهید رسید.

سفر به استانبول با قطار

علاوه بر سفر هوایی، به صورت زمینی نیز می‌توانید به استانبول سفر کنید. مزیت روش زمینی نسبت به هوایی در این است که می‌توانید سفری ارزان به ترکیه داشته باشید و در هزینه‌های سفرتان صرفه‌جویی کنید. همچنین می‌توانید از زیبایی‌های طبیعی مسیر ایران به ترکیه لذت ببرید!

 به طور کلی دو ایستگاه راه‌آهن اصلی در شهر وجود دارد. یکی در سمت اروپایی شهر (ایستگاه سیرکیجی) و دیگری در بخش آسیایی (ایستگاه حیدرپاشا) قرار دارد. بسته به جایی که مسافران از آنجا می‌آیند به یکی از این دو ایستگاه راه‌آهن می‌رسند و وارد شهر می‌شوند.

حمل‌و‌نقل عمومی در استانبول

سیستم حمل‌و‌نقل عمومی شهر استانبول شامل تاکسی،مترو، اتوبوس، تراموا، اتوبوس‌های دریای و کشتی‌ها می‌شود. تعداد خطوط اتوبوسرانی در بخش اروپایی دو برابر بخش آسیایی است، چون منطقه اروپایی شهر همیشه شلوغ‌تر است و توریست‌ها در همه ساعات شبانه‌روز در رفت‌و‌آمد هستند.

جاذبه‌های گردشگری استانبول

چگونه می‌توان در یک مقاله به صدها مکان باشکوه و بی‌نظیر در شهر استانبول اشاره کرد! در این جا ما سعی می‌کنیم لیستی از مواردی که حتما باید با آن‌ها آشنا شوید را ذکر کنیم و اعتراف می‌کنیم که این لیست می‌تواند با موارد بسیار دیگری تکمیل‌تر شود.

مسجد ایاصوفیه و مسجد آبی | Hagia Sophia and Sultanahmet (the Blue Mosque)

این دو شگفتی عظیم تاریخی در میدان سلطان احمد استانبول رخ در رخ هم قرار دارند. در یک طرف مسجد آبی (مسجد سلطان احمد) قرار گرفته، شاهکاری که توسط معمار سینان در زمان امپراتوری عثمانی بنا شده و هنوز هم درب‌های آن به عنوان مسجد به روی مسلمانان باز است. 

در طرف دیگر بنای با شکوه دیگری قرار دارد که در گذشته‌های بسیار دورتر بنا نهاده شده است. تماشای فضای عظیم مسجد ایاصوفیه که از زیباترین و باشکوه‌ترین بناهای تاریخی استانبول است، هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد. این مسجد در گذشته‌های دور و در زمان امپراتوری روم شرقی، یک کلیسای ارتدوکس بوده؛ اما در سال ۱۴۵۳ با تسخیر شهر توسط حکومت عثمانی به مسجد تبدیل می‌شود. این بنای عظیم تاریخی تا سال ۱۹۳۱ به عنوان مسجد مورد استفاده قرار می‌گرفت و پس از آن درب‌های ایاصوفیه به عنوان یک موزه به روی مردم بازگشایی شد.

در نظر داشته باشید که بهتر است با احترام به احکام دین مبین اسلام از مساجد استانبول دیدن کنید. هر دو بنای اعجاب‌آور در میدان سلطان احمد استانبول با آن کاشی‌های سرامیکی، نقاشی‌های دیواری، پنجره‌های رنگی، ستون‌ها و‌ مناره‌ها و... چیزهای زیادی درباره دو امپراطوری بزرگ روم شرقی و عثمانی به شما خواهند گفت.

کاخ توپکایی | Topkapi Palace

بازدید از کاخ توپکایی استانبول از واجبات گردش در این شهر است! این کاخ به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و تاریخ ساخت آن به قرن پانزدهم بر می‌گردد. کاخ توپکایی در زمان‌های قدیم مقر فرماندهی امپراطوری عثمانی بوده؛ اما امروزه به یک موزه تبدیل شده است. نمای این کاخ و تالارهای آن در کنار لوازم قدیمی و کم‌نظیر می‌توانند برای ساعات طولانی شما را محو تماشا کنند، پس زمان بیشتری برای دیدار با کاخ توپکایی در طول سفرتان در نظر بگیرید.

آب انبار باسیلیکا | Basilica Cistern

آب انبار  باسیلیکا استانبول که در نزدیکی ایا صوفیه بنا شده، بزرگترین آب انبار به جا مانده در طول تاریخ است. این آب انبار در قرن ۶ ساخته شده و هدف از ساخت آن تامین آب موردنیاز برای کاخ بزرگ قسطنطنیه در زمان امپراتوری روم شرقی بوده است. آب انبار باسیلیکا امروزه به یک جاذبه گردشگری معروف در استانبول تبدیل شده است و بازدیدکنندگان فراوانی را به سوی خود فرا می‌خواند. شما می‌توانید در یک روز گرم تابستانی قدم به این آب انبار که با صدها ستون مرمر مزین شده، بگذارید و از خنکای آن لذت ببرید. جالب است بدانید که پای آب انبار باسیلیکا به فیلم‌های هالیوودی هم باز شده و برخی از صحنه‌های هالیوود در این بنای شگفت‌انگیز تصویربرداری شده‌اند.

بازار بزرگ و بازار ادویه | Grand Bazaar and Spice Bazaar

بازار بزرگ استانبول یکی از بزرگترین بازارهای سرپوشیده جهان است که شامل بیش از ۳۰۰ مغازه لباس فروشی، جواهرات، سوغاتی و بسیاری مغازه دیگر می‌شود. درست در کنار بازار بزرگ، بازار ادویه خوش رنگ و بوی استانبول واقع شده که شامل ۸۵ مغازه فروش ادویه‌جات، شیرینی، آجیل، میوه‌های خشک و انواع غذاهای ترکی خوشمزه می‌شود.

شاید باورتان نشود اما بسیاری از افراد در سرتاسر جهان‌ به بهانه بازدید از جاذبه‌های بیشمار گردشگری به استانبول سر می‌زنند تا ادویه‌های مرغوب بخرند! خرید از بازارهای قدیمی می‌تواند لحظات فراموش‌نشدنی برای شما به ارمغان بیاورد؛ اما به خاطر داشته باشید که خرید از این بازارهای هزارتوی استانبول مستلزم تسلط به مهارت چانه‌زنی است!

کاخ دولما باغچه | Dolmabahçe palace

یکی از شگفت‌انگیزترین کاخ‌های استانبول را در ساحل تنگه بسفر خواهید دید. کاخ دولما باغچه که در محله بشیکتاش واقع شده، مرکز امور اداری امپراتوری عثمانی در سال‌های دور بوده است. بعد‌ها این کاخ به دست آتاتورک رسید و محلی برای رتق و فتق امور ریاست جمهوری او شد. امروزه کاخ دولما باغچه موزه شده و از جاذبه‌های گردشگری مهم استانبول به حساب می‌آید.

مسجد سلیمانیه | Süleymaniye Mosque

معمار سینان با ساخت مسجدی دیگر در شهر استانبول، زیبایی هنر معماری را به منصه ظهور رساند. مسجد سلیمانیه یکی از مشهورترین جاذبه‌های گردشگری استانبول است که هنوز هم مانند مسجد آبی، مردم مسلمان برای نماز و نیایش به آن جا می‌روند. در مسجد سلیمانیه نیز با احترام به احکام دین اسلام، می‌توانید به قسمت‌های در نظر گرفته شده برای گردشگران وارد شوید.

برج گالاتا | Galata Tower

در انتهای معروف‌ترین خیابان استانبول یعنی خیابان استقلال، یکی از مشهورترین مناظر شهر، برج گالاتا برافراشته شده است. این برج قرون وسطایی ۶۷ متر ارتفاع دارد و شامل نُه طبقه می‌شود. شاید به جرات بتوان گفت که جذاب‌ترین بخش سفر به استانبول دیدن چشم‌انداز شهر از بالای برج گالاتا است. نمای ۳۶۰ درجه شهر استانبول از آن بالا، تاریخ دو امپراطوری بزرگ را به شما نشان می‌دهد. برای بالا رفتن از برج، دو آسانسور وجود دارد که فقط تا طبقه ۷ بالا می‌روند و دو طبقه دیگر را باید پیاده طی کنید؛ اما دیدن آن منظره پانوراما لذت‌بخش‌ترین بخش سفرتان خواهد شد. همچنین یک رستوران و کافه برای استراحت و رفع خستگی گردشگران داخل برج در نظر گرفته شده است.

گشت و گذار در شهر استانبول

اگر می‌خواهید از ترافیک شهر استانبول در امان بمانید و در عین حال امکان گشت و گذار در سطح شهر را داشته باشید، دوچرخه‌سواری کنید. از آن‌جا که مسیرهای دوچرخه‌سواری در سمت آسیایی شهر واقع شده، رکاب‌زدن برای تماشای سمت شرقی شهر گزینه مناسبی محسوب می‌شود. حتی تورهای دوچرخه‌سواری سازمان‌یافته‌ای در سطح شهر وجود دارد که می‌توانید در مکان‌های دیدنی به آن‌ها ملحق شوید و رکاب بزنید. به طور کلی بخش آسیایی استانبول فضای بیشتری برای دویدن، پیاده‌روی و دوچرخه سواری دارد.

 کوهنوردی و طبیعت‌گردی نیز می‌تواند یک روز ایده‌آل را برای شما بسازد. فقط مطمئن باشید که تمام تجهیزات لازم را با خود داشته باشید. 

خوراکی‌های استانبول

در بحث غذا جایی مانند استانبول وجود ندارد! این شهر بهشت شکموها است. هزاران رستوران برای خوردن غذاهای لذیذ ترکی و بین‌المللی وجود دارد، برای همین انتخاب رستوران واقعا کار سختی است! 

مردم ترکیه به خوبی می‌دانند که چطور روز خود را شروع کنند. بدون خوردن صبحانه سنتی ترکی نمی‌توان از استانبول دیدن کرد. در ترکیه صبحانه بسیار مفصل برگزار می‌شود، آن‌ها برای شما یک سینی بزرگ شامل پنیر، خیار، گوجه، زیتون، کره، عسل، مربای خانگی و تخم‌مرغ آبپز می‌آورند. 

استانبول به دلیل دسرهای سنتی شگفت‌انگیز نیز در جهان سرآمد است. دسرهای شیرین و شگفت‌انگیزی مانند کونفه، باقلوا، کادایف و محلبی مهر تاییدی بر این عقیده است که استانبول محلی ایده‌آل برای شکموها است‌.

خرید در استانبول

سفر به استانبول بدون خرید و گردش در بازارهایی که در همه جای شهر هستند، ممکن نیست. بدون گذر از بازار بزرگ و بازار ادویه نمی‌توان از استانبول دیدن کرد! در چنین بازار هزارتویی باید به خاطر داشته باشید که فروشنده  همیشه در ابتدا بیشترین قیمت را به شما ارائه می‌دهد، نباید خیلی خودتان را مشتاق نشان دهید و مراحل چانه‌زنی را باید به آرامی طی کنید. یادتان باشد برای خرید مارک‌های معروف غربی، فروشندگان پاساژها و بوتیک‌های خیابان‌های اصلی مثل خیابان استقلال ممکن است قیمت‌های گران‌تری را به شما پیشنهاد کنند، پس به خیابان‌های فرعی هم سر بزنید. همچنین خرید کردن از فروشگاه‌های بخش آسیایی شهر استانبول مقرون به صرفه‌تر خواهد بود؛ اما بیشتر مراکز خرید در بخش اروپایی هستند.

تبدیل پول در استانبول

واحد پول شهر استانبول هم مانند دیگر شهرهای این کشور، لیر ترکیه است. هر لیر ترکیه برابر با ۰.۱۵ یورو ارزش دارد. به یاد داشته باشید که هرگز در فرودگاه پول خود را مبادله نکنید، چون مجبورید کارمزد‌های هنگفتی بابت آن پرداخت کنید. صرافی‌های استانبول در منطقه بازار بزرگ و سلطان احمد که محله‌های شلوغی هستند، برای تبادل ارز مناسب‌ترند. همیشه همراه خود مقداری پول نقد داشته باشید و مطمئن شوید که لیر هستند. بسیاری از مکان‌ها کارت‌های اعتباری را می‌پذیرند؛ اما شرایط بیشماری پیش می‌آید که به پول نقد نیاز پیدا می‌کنید.

خیابان‌های استانبول

معروف‌ترین خیابان استانبول، خیابان استقلال در بخش اروپایی شهر است که در کنار میدان تکسیم قرار دارد. این خیابان مظهر فرهنگ غنی و تاریخ کهن استانبول است.

مهم‌ترین خیابان بخش آسیایی شهر، خیابان بغداد است که بین قاضی‌کوی و بوستانسی واقع شده و پر از کافه و رستوران است.

پارکینگ‌ها

همانطور که اشاره کردیم ترافیک پدیده‌ای طبیعی در خیابان‌های استانبول است، پس اگر خودرو اجاره کردید زمانی را برای ماندن در ترافیک شهر در نظر بگیرید. اجاره خودرو در شهر استانبول توصیه نمی‌شود اما اگر انتخاب شما این است، بهتر است بدانید که هر جایی نمی‌توانید خودرو خود را پارک کنید و پیدا کردن پارکینگ در زمان شلوغی خیابان‌ها کار دشواری است. به طور کلی استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی به جای بردن خودروی شخصی یا اجاره خودرو در شهر استانبول، منطقی‌تر به نظر می‌رسد.

اطلاعات مفید و کاربردی شهر استانبول

کد کشور ترکیه: +90

کد منطقه‌ای اروپایی استانبول: 0212

کد منطقه‌ای آسیایی استانبول: 0216

اورژانس پزشکی: 112 

پلیس: 155

پلیس جهانگردی: 5274503

آتش‌نشانی: 110

اطلاعات گردشگری: 170

فرودگاه آتاتورک در بخش اروپایی: 02126636400

فرودگاه صبیحا در بخش آسیایی: 02165855000