همه چیز درباره موزه کتابهای مینیاتوری باکو در باکو، آذربایجان

در این قسمت به ویژه می‌توان کتاب‌های مینیاتوری از حوزه ادبیات کلاسیک را یافت که بسیاری از آن‌ها در دوران شوروی توسط نویسنده، يازيچي به چاپ رسیده‌اند. کتاب‌های ارزشمندی از نظر شکل ظاهری و محتوا؛ از نویسنده‌های توانمند و پرآوازه‌ای چون نظامی، نسیمی، واقف، میرزا فتحعلی آخوندوف، خاقانی، خورشید بانو ناتوان و غیره. به منظور گسترش توزیع این کتاب‌ها فراتر از جمهوری آذربایجان و به سراسر شوروی و دیگر جماهیر منطقه، آن‌ها را به زبان روسی منتشر می‌کردند. هم‌چنین در این قسمت می‌توان یک کپی مینیاتوری از کتاب "حیدر علی‌اف، آذربایجان شوروی" را یافت که به مناسبت هفتادمین جشن آذربایجان شوروی (زمانی که سومین قانون اساسی در سال ۱۹۷۸به تصویب رسید) چاپ شد. بخش قدیمی‌ترین کتاب‌های مینیاتوری قدیمی‌ترین کتابِ این موزه یک جلد قرآن مینیاتوری متعلق به قرن هفدهم است. هم‌چنین یک کتاب مینیاتوری به نام "تاریخ انگلستان" در این موزه نگهداری می‌شود که در سال ۱۸۱۵ در لندن تولید شده است. پنج جلد کتاب مینیاتوری کهن به زبان فرانسه نیز در این قسمت از موزه وجود دارند که تحت عنوان "ماجرای لاویاس جوان در یونان" بوده و در سال ۱۸۱۷ منتشر شده است. ظریفا این مجموعه پنج جلدی بسیار جالب را از یک مغازه عتیقه فروشی در پاریس خریداری کرده است. از دیگر کتاب‌های فرانسوی این بخش می‌توان به یک کپی از "افسانه‌های لافونتین اشاره کرد که در سال ۱۸۵۰ در پاریس منتشر شده است. هم‌چنین یک مجموعه حاوی شعری بسیار زیبا به نام "عاشق غریب" در این بخش مورد توجه ویژه بازدیدکنندگان قرار دارد که نوشته لرمانتف است و در سال ۱۸۹۲ در خارکف در کشور اوکراین به چاپ رسیده است. کتاب مینیاتوری با نام "بیوگرافی لرمانتف" نیز که زندگی‌نامه این شاعر برجسته رمانتیک روس است و در سال ۱۸۹۳ در کی‌يف، خارکف چاپ شده است، در این بخش قرار دارد. بخش کوچکترین کتاب‌های مینیاتوری ژاپنی‌ها تولیدکنندگان کوچکترین کتاب مینیاتوری قابل خواندن (با ذره‌بین) هستند. با اندازه‌ی دو میلی‌متر در دو میلی‌متر، وقتی یکی از این کتاب‌ها را روی دست می‌گذاریم بیشتر شبیه یک لکه بر روی دست است. در بخش کوچکترین کتاب‌های موزه‌ی کتاب‌های مینیاتوری باکو، سه عدد از این کتاب‌های کوچک ژاپنی وجود دارد که در سال ۱۹۷۸ در توکیو به چاپ رسیده‌اند. نام‌های این سه کتاب "زبان گل‌ها"، "سنگ تولد" و "نشانه‌های زودیاک" است. کوچکترین کتاب مینیاتوری چاپ شده در اتحادیه جماهیر شوروی سابق، در سال ۱۹۸۵ در مسکو به چاپ رسيد که اندازه آن شش میلی‌متر در نه میلی‌متر است؛ اين كتاب "معجزه آسا‌ترین" نام دارد و شامل بخش‌هایی از آثار پوشکین و ماکسیم گورکی است که به پنج زبان روسی، انگلیسی، ایتالیایی، فرانسوی و آلمانی ترجمه شده است. بخش کتاب‌های مینیاتوری از دوران اتحادیه جماهیر شوروی در دوره اتحادیه جماهیر شوروی در سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۹۱ در مسکو دو ناشر اصلی کتاب‌های مینیاتوری با نام‌های "نشر کتاب" و "نشر ادبيات"، وجود داشت. در این دوره هم‌چنین انجمن دوستاران کتاب‌های مینیاتوری تاسیس شده بود که دو بار در مسکو گرد هم می‌آمدند. کتاب‌های مینیاتوری تولیدشده در دوران اتحادیه جماهیر شوروی بیشتر برای مطرح کردن ایدئولوژی‌های سیاسی منتشر می‌شدند. به عنوان مثال قانون اساسی شوروی و جماهیر آن از جمله جمهوری آذربایجان که در سال ۱۹۷۸چاپ شد. طبیعتاً اکثر کتاب‌های این دوره به لنین ربط دارند. دو عدد از کتاب‌های مینیاتوری این بخش از موزه‌ی کتاب‌های مینیاتوری باکو به استالین ربط دارند. نام‌های این دو کتاب "نتایج حاصل از پنج سال اول" و "دستورات فرمانده کل قوا" است که کتاب اول در سال ۱۹۳۳ و کتاب دوم ده سال بعد یعنی در سال ۱۹۴۳ منتشر شدند. این کتاب‌ها در میان سربازان توزیع می‌شد و در طول جنگ جهانی دوم (جنگ بزرگ میهنی) سربازان این کتاب‌ها را به همراه خود داشتند. در این موزه کتاب‌های مربوط به رهبران جنبش کمونیستی بین‌المللی در یک ویترین ویژه به نمایش در می‌آیند؛ رهبرانی مانند مارکس، انگلس، لنین، آندروپوف، تیتوف، جروجی دمیتروف، و کتاب‌هایی در مورد سخنرانی‌های برخی دیگر از رهبران حزب کمونیست. بخش کتاب‌های نویسنده بزرگ پوشکین دو ویترین مجزا نیز در گوشه‌ای از این موزه قرار دارند که کتاب‌ها و آثار پوشکین و کتاب‌هایی درباره او و آثارش را نمایش می‌دهند. تعداد کتاب‌های این دو قفسه جمعاً به ۳۲۰ عدد می‌رسد. یونسکو سال ۱۹۹۹ را دویستمین سالگرد پوشکین اعلام کرد و به همین مناسبت کتاب‌های زیادی در مورد او و آثارش، در سراسر دنیا به چاپ رسید. بسیاری از آثار پوشکین در موزه کتاب‌های مینیاتوری باکو وجود دارند که به عنوان نمونه می‌توان به کتاب "يوگني آنگين" اشاره کرد که در زمان حیات پوشکین در سال ۱۸۳۷ منتشر شد. هم‌چنین نسخه‌های مینیاتوری کتاب‌های " قصه‌های بلکین" و " بی‌بی پیکگ" از آثار معروف پوشکین، در این موزه مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار دارند. در این موزه هم‌چنین یک کتاب بسیار کوچک از اشعار پوشکین که به شهر مسکو اختصاص داده شده است، وجود دارد. بخش کتاب‌های مینیاتوری بین‌المللی یکی از کتاب‌های بسیار باارزش این موزه که در بخش کتاب‌های مینیاتوری نگهداری شده و به نمایش در می‌آید، کتاب سخنرانی مراسم تحلیف جان فیتز جرالد کندی، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا که در ساختمان کنگره در واشنگتن دی سی در تاریخ بیستم ژانویه سال ۱۹۶۱ ارائه شد، می‌باشد. هم‌چنین در این بخش می‌توان کتاب‌های ارزشمندی از آثار ادبی نویسندگان بریتانیایی و امریکایی یافت؛ آثاری از ویلیام شکسپیر، بابی برنز، کانن دویل، جک لندن، ادگار آلن پو، ارنست همینگوی، اُهنری و برخی دیگر از نویسندگان بزرگ بریتانیایی و امریکایی. یک جلد کتاب مینیاتوری از پرنسس دی که به تازگی به چاپ رسیده است نیز زینت بخش مجموعه کتاب‌های مینیاتوری بین‌المللی موزه کتاب‌های مینیاتوری باکو است. بخش انتشارات کتاب‌های مینیاتوری ظریفا سالاحوف مدیر موزه کتاب‌های مینیاتوری باکو، خودش نیز تعدادی کتاب مینیاتوری منتشر کرده است. به عنوان نمونه او یک کتاب مینیاتوری در اندازه ۷ میلی‌متر در ۵ میلی‌متر سازمان‌دهی کره است که موضوع آن در ارتباط با ریاست جمهوری حیدر علی‌اف می‌باشد. عنوان این کتاب "سخنرانی مراسم تحلیف رئیس جمهور جمهوری آذربایجان" (عهد وفاداری به کشور، دولت و مردم) است و یادآور زمانی است که حیدر علی‌اف در تاریخ دهم ماه اکتبر سال ۱۹۹۳ به کاخ ریاست جمهوری رفت. متن کتاب به زبان روسی و انگلیسی است و در سال ۱۹۹۵ به چاپ رسیده است. البته تنها تعداد محدود پانصد جلد از این کتاب منتشر شده است. ظریفا هم‌چنین در سال ۱۹۹۶ قانون اساسی جدید جمهوری آذربایجان (چهارمین در تاریخ آذربایجان) را منتشر نمود. هدف او از انتشار این کتاب گرامیداشت روز تصویب سند مجلس در اواخر سال ۱۹۹۵ بود. با این که این کتاب پس از این که آذربایجان استقلال یافته بود منتشر شد اما متن آن سیریلیک است، درست شبیه اکثریت کتاب‌های دیگرِ منتشر شده در این دوره. سومین کتاب مینیاتوری که ظریفا منتشر کرده است سخنرانی حیدر علی‌اف رئیس جمهور در تاریخ ۲۰ سپتامبر سال ۱۹۹۴، به مناسبت امضای "قرارداد قرن" بود. مجموعه‌ها و مراکز مشابه تنها یک موسسه دیگر وجود دارد که به نگهداری کتاب‌های مینیاتوری اختصاص دارد که در شهر گورلووكا در اوکراین واقع است اما برعکس موزه کتاب‌های مینیاتوری باکو خصوصی نیست و توسط مقامات شهری تامین می شود. ونيامين الكساندروويچ رازوموف، که از آشناهای ظریفا بوده است از سال ۱۹۴۰ به جمع‌آوری کتاب‌های مینیاتوری می‌پرداخت و پیش از مرگ خود در سال ۲۰۰۱ این مجموعه با ارزش که شامل۷۰۰۰ جلد کتاب مینیاتوری و حاصل سال‌ها تلاش او بود را به این شهر اهدا کرد تا موزه‌ای از کتاب‌های مینیاتوری ساخته شود. نيكونج واگاديا نیز فردی هندی است که نامش به عنوان دارنده بزرگترین مجموعه کتاب‌های مینیاتوری در جهان، در کتاب رکوردهای جهانی گینس در تاریخ بیست و دوم ماه نوامبر سال ۲۰۰۹ ، به ثبت رسیده است. از سال ۱۹۸۸ تا نوامبر سال ۲۰۰۹، وی موفق به جمع‌آوری ۲۵۸ کتاب مینیاتوری گوناگون شده است. اندازه کوچکترین کتاب مینیاتوری در مجموعه او ۱۹ میلی‌متر در ۲۷ میلی‌متر و اندازه بزرگترین کتاب او ۴۷ میلی‌متر در ۵۵ میلی‌متر می‌باشد. تبادل کتاب‌های مینیاتوری در حال حاضر، هیچ کتاب مینیاتوری برای فروش در موزه کتاب‌های مینیاتوری باکو وجود ندارد. با این وجود اگر کسی یک جلد کتاب مینیاتوری به این موزه اهدا کند که نمونه‌ای از آن در مجموعه کتاب‌های موزه از قبل نباشد، مسئولین موزه در عوض یک جلد از کتاب‌های مینیاتوریِ منتشر شده توسط موزه کتاب‌های مینیاتوری باکو (که در بالا به سه مورد از آن ها اشاره شد) را به اهدا کننده، هدیه می‌کنند.