• خانه
• اخبار گردشگری
• باغ شهر و بافت تاریخی سمنان در معرض خطر جدی

شهر سمنان یکی از کهن‌ترین باغ‌شهرهای ایران را دارد اما این روزها بین تخریب آن با تغییر کاربری و همچنین تعریض خیابان‌ها و عدم نگاه مناسب شهر انسان محور، احساس می‌شود. خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - حسین ترحمی*: قدیمی‌ترین اسناد تقسیم آب سمنان مربوط به عمیدالملک سمنانی برای قرن هشتم هجری قمری می‌شود. این باغ‌شهر علاوه بر مسائل تاریخی و میراثی با استخر داخل شهر سمنان یک اکوسیستم شهری به حساب می‌آید که استخرهای داخل شهر سمنان یک تالاب شهری به حساب می‌آید که پذیرای پرندگان و چرندگان مختلف است و علاوه بر آن، باغ‌های سمنان یک کمربند سبز برای شهر سمنان محسوب می‌شود که منبع اکسیژن‌ساز شهر هستند. متأسفانه این باغ شهر به خاطر کوتاهی‌های سیستم اداری و عدم نظارت دستگاه‌های مسئول در معرض خطر قرار دارد. قوانین متعددی برای حفظ و احیای باغ‌ها و جلوگیری از این تخریب‌ها و دست‌اندازی‌ها وجود دارد متأسفانه طرح جامع شهری که چند سال قبل برای شهر سمنان تصویب و شامل تعریض خیابان تاریخی باهنر و امام حسین (ع) یا زاوغان بود، در حال اجرا است. در صورت اجرا، باغ‌ها و تعدادی خانه قدیمی خراب خواهد شد و مسیرهای قدیمی جوی‌های آب خراب و درختان زیادی قطع می‌شوند. خیابان زاوغان خیابان زیبایی است که قابلیت تبدیل شدن به پیاده رو سبز و گردشگری کشاورزی دارد و به نوعی یک کمربند سبز برای شهر سمنان محسوب می‌شود در صورت اجرا شدن این طرح در این خیابان تاریخی مطمئناً این خیابان به زودی به محل مسکونی تبدیل می‌شود و بر اثر مرور زمان زمین‌های کشاورزی به مسکونی تبدیل خواهد شد همچنین مسجد جامع تاریخی زاوغان دید خود را از خیابان از دست می‌دهد و منظر فرهنگی آن از بین می‌رود. چشم اندازی تاریخی و فرهنگی خیابان باهنر یک خیابان تاریخی برای سمنانی‌ها است و چون انتهای این خیابان راه آهن قرار دارد، معروف به خیابان ایستگاه است. در این خیابان چند خانه زیبای عصر پهلوی و درختان زیادی وجود دارد که در صورت تخریب خسارت فرهنگی و تاریخی به شهر سمنان می‌رسد. از سوی دیگر آب انبار توکل در طرح جدید در وسط میدان قرار می‌گیرد زیرا به دلیل قوانین وزارت نیرو، نمی‌توان به منابع آب دست زد که این امر چهره‌ای نامناسب به منطقه داده و کارکرد میراثی این آب انبار هم از دست می‌رود. یکی از مسئولان کشور در جایی گفت متأسفانه ما بافت اجتماعی و فرهنگی محله‌های قدیمی را نادیده گرفتیم و با نابودی آنها و تبدیل‌ها به بزرگراه یک خسارت فرهنگی بسیار به کشور وارد کردیم قانون حفظ کاربری در اراضی باغی سال ۷۴ تصویب شد تبدیل زمین کشاورزی به ویلا خانه مغازه ممنون است. باغ شهر سمنان در ردیف میراث روستایی قرار دارد و اسناد بین‌المللی و منشور ونیز کنوانسیون مرتبط با محافظت از میراث فرهنگی و طبیعی منشور فلورانس درباره باغ‌های تاریخی ۱۹۸۱ مشمول آن می‌شود. طبق ماده چهار مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری، پهنه حفاظت در حریم شهر» پهنه‌ای است که در آن تأکید بر حفظ وضعیت طبیعی موجود و جلوگیری از دخل و تصرف در آن است و شامل محدوده‌های آبخوان و سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود. آب‌های رودخانه‌ها ثروت ملی محسوب می‌شود و متعلق به عموم است. بستر رودخانه‌ها، اعم از اینکه آب دائم یا فصلی داشته باشد، متعلق به دولت است. (از ماده یک و دو قانون آب، مصوب ۱۳۴۷) و البته آنچه هرگز به جایی نرسید، فریاد بود. باغ شهر و بافت تاریخی سمنان در معرض خطر جدی حفظ کاربری قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها در سال ۱۳۷۴ تصویب شد. به‌موجب این قانون، تبدیل زمین کشاورزی، جزئی یا کلی، به ویلا و خانه و مغازه و مانند آن ممنوع است. این قانون در سال ۸۵ بازنگری شد. بر اساس ضوابط کشاورزی، مالکان اراضی بایر ملزم به کشت می‌شوند. چنانچه از تاریخ ابلاغ، ظرف مدت یک سال اقدام به کشت نکنند، وزارت کشاورزی آن را از طرف مالک، به قیمت عادله خواهد فروخت. اراضی بایر شامل اراضی‌ای است که بیش از پنج سال بدون عذر موجه بایر بماند. (از ماده واحده قانون حل مشکل اراضی بایر، مصوب ۶۷) اداره جهاد کشاورزی سمنان تا چه اندازه توانسته است به وظیفه خود در این حوزه عمل نماید؟ گل نرگس سمنان ثبت ملی شده است آیا برای کشت گسترده گل نرگس و کشت گیاهان دارویی اداره جهاد کشاورزی در باغ شهر سمنان و ایجاد اشتغال برای جوانان و راه اندازی باغ‌های متروک برنامه‌ای دارد؟ طبق ماده یک قانون حفاظت و به‌سازی محیط زیست، مصوب ۵۳، حفاظت، بهبود و بهسازی محیط زیست و پیشگیری و ممانعت از هر نوع آلودگی و هر اقدام مخربی که موجب بَرهم‌خوردن تعادل و تناسب محیط زیست می‌شود، همچنین همه امور مربوط به جانوران وحشی و آبزیان آب‌های داخلی از وظایف سازمان حفاظت محیط زیست است. سازمان محیط زیست سمنان تا چه حد توانسته است در امور محیط‌زیستی پروژه‌ها و طرح‌هایی که اکوسیستم باغ‌های سمنان را دستخوش آسیب می‌کنند، مداخله نماید؟ هر شهروندی حق دارد بپرسد که با وجود این تعداد ماده و مصوبه، چرا باز باغ شهر سمنان که از همه مواهب زیست‌محیطی برخوردار است (سیل‌بندی، فرآوری اقتصادی و فرهنگی، گونه‌های گیاهی و جانوری، خاک حاصلخیز، سفره‌های زیرزمینی و آبخوان‌داری و…) در معرض انواع تخریب‌ها از هر طرف و بخش می‌باشد و روند دست‌اندازی به آن سریع‌تر هم شده است. ضررهای جبران ناپذیر بی‌اطلاعی شهروندان، ضعف مدیریت، تشدد و پراکندگی دستگاه‌های تصمیم گیر و اجرایی و مهم‌تر از همه بی برنامگی هر روز باغداران و منافع آنان را دستخوش ضرر و زیان‌های جبران‌ناپذیری می‌کند و بدین منوال حقوق شهروندی در توسعه شهری پایمال می‌شود. از معاون عمرانی استاندار و مسئول کمیسیون ماده پنج در خواست می‌شود که با تشکیل جلسه این کمیسیون در اجرای این طرح تجدید نظر و خیابان امام حسین (ع) یا زاوغان به یک کمربند سبز و پیاده رو سبز و گردشگری کشاورزی تبدیل شود و از اعضای کمیسیون مجدداً استعلام صورت گیرد تا نظر نهادهای میراثی و محیط زیستی نیز در این پرونده باشد. از سوی دیگر ما امروز قلعه طبقاتی و بسیار دیدنی پاچنار سمنان را داریم که می‌تواند یک قطب گردشگری تاریخی و ابنیه باشد و در این شرایط کمبود شدید بودجه و اعتبارات چه بهتر است که هزینه چنین طرح‌هایی را صرف مرمت این نوع قلعه‌ها برای توسعه گردشگری و اشتغال کنیم. باغ شهر و بافت تاریخی سمنان در معرض خطر جدی مطالبات از دستگاه‌های اجرایی و مسئولان از میراث فرهنگی استان سمنان در راستای گردشگری کشاورزی و کنوانسیون‌های میراثی از طریق استانداری پیگیر توقف این طرح باشند و خانه‌های تاریخی خیابان باهنر و زاوغان تخریب نشود و خواستار تجدید نظر در طرح مذکور شوند. از محیط زیست استان سمنان درخواست می‌شود به عنوان نهاد متولی در راستای حفظ محیط زیست خواستار توقف طرح مذکور تجدید نظر در طرح جامع شهری سمنان شود و در نهایت از مسکن و شهرسازی استان به عنوان دبیر درخواست داریم پیگیر حقوق مردم در راستای توسعه شهری باشند.(تصویر شماره دو) در خاتمه باید گفت روز گذشته متأسفانه بخشی از خانه فیلم روز باشکوه در اثر باران آسیب دید که لوکیشن فیلم گردی یا گردشگری فیلم می‌تواند گردشگر را جذب کند و برای شهر سمنان با آن دالان‌های زیبا در فیلم درآمد ایجاد کند چرا نباید این هزینه‌های تعریض صرف درآمدزایی شهری شود یا آب انبار دوقلوی بادگیر دار محله کوشمغان مدفون در خاک شده آیا نمی‌شود از خاک بیرون آورده شود.