باکو، شهری در حاشیه‌ی دریای خزر و پایتخت کشور آذربایجان است. در سفر به این شهر احساس غربت نخواهید کرد چراکه باکو برای سالیان طولانی متعلق به ایران بوده و در جای جایِ آن ردپای فرهنگ و تاریخ ایرانی به چشم می‌خورد. 

این شهر زیبا علاوه بر موهبت‌های طبیعی از جذابیت‌های تاریخی نیز برخوردار است. در زمان شوروی سابق باکو به دست این کشور افتاد و خیابان‌ها و سازه‌های مهمی در این شهر بنا شد که در حال حاضر در میان بهترین جاذبه‌های گردشگری این شهر قرار دارند. امروزه باکو با پشتوانه تاریخی و طبیعی خود گردشگران بسیاری را جذب می‌کند و بساط سرگرمی و تفریح در هر ساعت از شبانه‌روز در پایتخت جمهوری آذربایجان فراهم است. از کشور خودمان هم همه ساله گردشگران بسیاری چه از راه زمینی و چه هوایی به این شهر خوش آب و هوا و تاریخی سفر می‌کنند. در ادامه راهنمای سفر به باکو آورده شده است. با ما همراه باشید

 

اولین نشانه‌های زندگی در باکو به قرن ششم میلادی می‌رسد. در آن زمان این شهر بخشی از خاک ایران بود و به همین علت پیوندهای عاطفی محکمی با کشورمان دارد. براساس گفته مورخان، به دستور اردشیر اول ساسانی آتش نامیرایی در این شهر بر پا شد و به این ترتیب باکو به یکی از مراکز اصلی زرتشتیان بدل شد. در زمان پادشاهی ساسانیان نفوذ ایرانیان در باکو بسیار چشمگیر و قدرتمند بود.

از سوی دیگر باکو همواره صحنه آشوب و درگیری همسایگان دریای خزر بوده است و حتی امپراطوری عثمانی در زمان فتح قفقاز، مدتی بر این شهر تسلط یافت. 

 این شهر بعد از جنگ جهانی دوم به واسطه استخراج نفت و فروش آن، به یکی از مهم‌ترین شهرهای حاشیه دریای خزر مبدل شد.

باکو شهری در همسایگی ایران است و در شمال غربی کشور قرار دارد. این شهر در سواحل غربی دریای خزر واقع شده و در شبه جزیره آب شوران جا خوش کرده است. باکو بزرگترین شهر کشور آذربایجان محسوب می‌شود که به ۱۲ منطقه تقسیم‌بندی شده است. جمعیت پایتخت آذربایجان به بیش از ۲ میلیون نفر می‌رسد. در ادامه راهنمای سفر به باکو به بهترین زمان سفر به این شهر می‌پردازیم.

آب و هوای باکو معتدل قاره‌ای است. به این ترتیب که تابستان‌هایی گرم و خشک دارد و زمستان‌های آن بسیار سرد و مرطوب است. 

تابستان‌های گرم باکو نیز برای ورزش‌های آبی و آب‌تنی در سواحل بسیار مناسب هستند اما در زمستان معمولا شاهد بارش برف و باران هستیم. در برخی از مواقع بارش‌های سنگین برف، پایتخت آذربایجان را به کلی سفیدپوش می‌کند. در نتیجه در راهنمای سفر به باکو سفر در فصل زمستان پیشنهاد نمی‌شود.

باکویی‌ها به زبان آذری صحبت می‌کنند. گرچه که نوع حرف زدن باکویی‌ها بسیار شبیه ترکی آذربایجانی ایران است اما در مواردی تفاوت‌هایی وجود دارد. علاوه بر این بسیاری از اهالی شهر به واسطه پیوستن به شوروی سابق در سالیان گذشته، به زبان روسی نیز مسلط هستند. زبان انگلیسی نیز همانند بسیاری از شهرهای دیگر کم و بیش در این شهر رایج است و برخی از مردم به این زبان صحبت می‌کنند. در کشور آذربایجان دین رسمی وجود ندارد اما اغلب مردم آن پیروان دین مبین اسلام هستند.

باکو با پشتوانه تاریخی و تمدن غنی خود دارای جاذبه‌های فرهنگی و هنری جذاب و منحصر به فردی است. در این شهر موزه‌ها و گالری‌های متعددی وجود دارد و بسیاری از هنرمندان باکویی در سطح جهان شناخته‌شده‌ هستند. به طور کلی سفر به باکو برای علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر بسیار جذاب است. این شهر با برگزاری فستیوال‌ها و برنامه‌های متعدد هنری از جمله تئاتر، نمایش‌های موزیکال، باله، اجرای موسیقی فولکلور و مدرن روزهای سرگرم‌کننده‌ای را برای گردشگران به وجود می‌آورد. در ادامه این بخش از راهنمای سفر به باکو، به معرفی برخی از مجموعه‌های فرهنگی و هنری این شهر می‌پردازیم.

موزه‌ی نظامی گنجوی که به افتخار شاعر پر آوازه کشورمان نام‌گذاری شده است، آثار مختلفی از شاعران نامدار جهان از جمله نظامی نگهداری می‌شود. شما در این موزه گرانقدر می‌توانید نسخه خطی اسکندرنامه نظامی گنجوی را رویت کنید که قدمت آن به سال ۱۴۱۳ میلادی باز می‌گردد. علاوه بر این سازه موزه نیز بسیار زیبا و تماشایی است.

در سالن فیلارمونیک باکو، کنسرت‌های موسیقی کلاسیک برگزار می‌شوند. قدمت این سالن به بیش از ۱۰۰ سال می‌رسد و معماری این بنا در سبک رنسانس است که یکی از شاهکارهای معماری در شهر باکو به شمار می‌رود. در سفر به این شهر یک کنسرت با کیفیت در این سالن را به خودتان هدیه دهید چراکه اجراهای این سالن از سطح کیفی بسیار بالایی برخوردارند. از سوی دیگر سالن تئاتر اپرا و باله باکو که در سال ۱۹۱۱ ساخته شده است، طرفداران بسیاری دارد. معماری کرم و مشکی رنگ بنای این سالن به همراه تزئینات داخلی آن، اجراهای هنرمندان را بیش از پیش زیبا و جانبخش نشان می‌دهد.

گالری قیز کلاسی (Qiz Qalasi gallery) که در همسایگی قلعه دختر واقع شده است، یکی از مراکز مهم هنری در شهر باکو به حساب می‌آید. این گالری در سال ۱۹۹۹ تاسیس شده و بهترین آثار هنری معاصر کشور آذربایجان در این مجموعه نگهداری می‌شوند که گردشگران در سفر به باکو می‌توانند از این آثار تماشایی دیدن کنند.

موزه هنرهای مدرن باکو بهشت علاقه‌مندان به نقاشی است. در این موزه می‌توانید آثاری از هنرمندان اروپایی مانند پیکاسو، شاگال و دالی تا آثاری از هنرمندان آوانگارد محلی از جمله اشرف مراد و آقا حسین اف را به تماشا بنشینید. موزه هنر معاصر باکو توسط مهربان علی اف، بانوی اول کشور آذربایجان تاسیس شده است و بنای داخلی آن نیز از شاهکارهای معماری مدرن محسوب می‌شود.

مرکز موزه یا Museum Center در دوران شوروی، یکی از شعبات موزه لنین بوده است اما با سقوط شوروی نام آن به مرکز موزه تغییر پیدا می‌کند. این مرکز مجموعه‌ای از چندین موزه است که در آن‌ها آثار مختلفی از جمله مجسمه‌ها، عکس‌ها، آثار گرافیکی و... نمایش داده می‌شوند.

مجموعه حیدر علی‌اف مهم‌ترین مرکز فرهنگی باکو محسوب می‌شود و نمای ساختمان آن یکی از نمادهای اصلی این شهر است که در سال ۲۰۱۲ افتتاح شده است. معمار این سازه زاها حدید، معمار سرشناس انگلیسی-عراقی بوده است و در این مجموعه عظیم و با شکوه آثار ارزشمندی از نقاشان، مجسمه‌سازان و عکاسان مطرح بین‌المللی به نمایش گذاشته می‌شود.

در شهر باکو می‌توانید انواع و اقسام وسایل حمل و نقل عمومی را پیدا کنید. از تاکسی و اتوبوس گرفته تا تراموا و مترو در این شهر آذربایجانی وجود دارد. متروی شهر باکو در سال ۱۹۶۷ ساخته شده و مانند متروی روسیه دارای ایستگاه‌های خوش نقش و نگاری است. استفاده از متروی باکو بسیار آسان است و یک خط مستقیم به مرکز شهر نیز دارد. اتوبوس‌های باکو نیز بسیار منظم و ارزان هستند و تا ۱۱ شب می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید‌. تراموای باکو اما به تدریج در حال تبدیل شدن به یک اثر تاریخی است و زیاد از آن استفاده نمی‌شود. قدمت این تراموا به دهه ۶۰ میلادی می‌رسد. از سوی دیگر تاکسی‌های شهر هستند که نقش پر رنگی در جا به جایی مسافران ایفا می‌کنند. این تاکسی‌ها ارزان نیستند و کرایه آن‌ها را پیش از آغاز حرکت باید از راننده بپرسید.

بی شک اولین چیزی که به محض رسیدن به باکو توجه‌تان را جلب می‌کند، معماری جذاب این شهر است. از سازه‌هایی در سبک‌ سنتی قفقازی و شوروی گرفته تا آسمان خراش‌هایی شبیه به ساختمان‌های سر به فلک کشیده‌ی شهر دبی را می‌توانید در باکو پیدا کنید. از سوی دیگر بافت قدیمی شهر حفظ شده و زندگی در روستاهای سرسبز آذربایجان همواره در جریان است. در واقع باکو را می‌توان تلفیقی از سنت و مدرنیته دانست. در ادامه این بخش از راهنمای سفر به باکو از محله‌های شهر برای گشت و گذار سخن خواهیم گفت.

گشت و گذار خود را از ایچری شهر  (Icheri sheher) یا شهر قدیمی باکو آغاز کنید. در کوچه و پس‌کوچه‌های باریک این منطقه موسیقی محلی آذری به گوش می‌رسد و حال و هوایی شبیه به تبریز خودمان دارد. کاخ شیروان شاه و قلعه دختر نیز که از جاذبه‌های گردشگری باکو به شمار می‌روند، در این منطقه قرار دارند. قدمت این بخش از شهر به قرن ۱۲ میلادی بر می‌گردد و منطقه‌ای بی‌نظیر برای خریدن سوغاتی‌های سنتی است. پس از خرید نیز می‌توانید در رستوران‌های سنتی آن خستگی در کنید و یکی از غذاهای محلی این شهر را که بی‌شباهت به غذاهای محلی خودمان نیست، را نوش جان کنید. چراکه همیشه غذا خوردن دلچسب است اما در سفر بیشتر می‌چسبد!

 

خیابانی به نام نظامی گنجوی که از نام شاعر پر آوازه کشورمان گرفته شده است، در باکو وجود دارد. این خیابان زیبا از مهم‌ترین جاهای دیدنی باکو به شمار می‌رود. دو طرف خیابان نظامی سنگفرش شده است و کافه‌ها و فروشگاه‌هایی در سرتاسر آن وجود دارند که در هر زمان از شبانه‌روز پذیرای گردشگران هستند. در سفر به باکو گشت و گذار در این خیابان که نام روسی آن تورگووایا است را از دست ندهید، چراکه خود اهالی باکو نیز عاشق این خیابان هستند.

اگر می‌خواهید دریای خزر را از سمت و سویی دیگر تماشا کنید، به بلوار ساحلی باکو بروید. خیابان اصلی شهر باکو در این منطقه قرار دارد و امکان کرایه دوچرخه برای رکاب زدن در حاشیه دریای خزر نیز وجود دارد. همچنین می‌توانید از کافه و رستوران‌های لب دریا نیز نهایت لذت را ببرید و در حال تماشای دریایی که از آن خاطره‌های بسیاری دارید، با نوای موسیقی زنده و یک غذای خوشمزه سفری دلچسب را تجربه کنید. از طرفی بلوار ساحلی برای خرید کردن نیز بسیار مناسب است و تا دلتان بخواهد مراکز خرید مجلل دارد.

باکو همواره مقصدی جذاب و نزدیک برای ما ایرانی‌ها بوده و هست. در دل باکو یادگارهای گرانبهایی از ایران و شوروی سابق قرار گرفته که به خوبی محافظت می‌شوند و در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارند. برای رسیدن به باکو و دیدن جاذبه‌های گردشگری فراوان آن از فرودگاه امام خمینی تا فرودگاه این شهر ۵۰ دقیقه راه است. از سوی دیگر با خودروی شخصی نیز می‌شود به کشور آذربایجان سفر کرد. به این ترتیب که از شهر آستارا تا باکو ۴ ساعت فاصله است!

اما پیش از راهی شدن، خوب است با جاهای دیدنی باکو آشنا شوید تا در برنامه سفرتان بازدید از تک تکِ این شگفتی‌های تاریخی و فرهنگی را قرار دهید. در ادامه راهنمای سفر به باکو به مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی این شهر اشاره خواهیم کرد.

قلعه دختر از قدیمی‌ترین جاذبه‌های تاریخی شهر باکو است و قدمت آن به قرن چهارم هجری بر می‌گردد. این قلعه هویت تاریخی باکو است و نماد قدمت این شهر محسوب می‌شود. در سالیان گذشته که باکو شهری از خاک ایران بوده، این قلعه یک آتشکده زرتشتی به حساب می‌آمده است و هم‌اکنون نیز سومین دارایی مهم پایتخت آذربایجان محسوب می‌شود. از سوی دیگر به دلیل ارتفاع ۲۸ متری قلعه، با بازدید از آن می‌توانید نمایی زیبا از کل شهر را تماشا کنید، حتی دریای خزر نیز از آن بالا دیده می‌شود. اهالی منطقه اعتقاد دارند شیطان هرگز به این آتشکده نفوذ نکرده و افسانه‌های گوناگونی درباره آن نقل می‌کنند. 

 

یکی دیگر از آثار مهم تاریخی باکو که حتما باید در سفر خود به این شهر از آن دیدن کنید، کاخ شروان شاهان است. این کاخ بزرگترین و باشکوه‌ترین اثر تاریخی شهر باکو محسوب می‌شود که تصویر آن روی پول (۱۰ هزار مناتی) این کشور حک شده است. این مجموعه از دوران پادشاهی شروان‌شاه به جا مانده و شامل طاق‌های باشکوه سنگی، دیوان‌خانه هشت ضلعی و کنده‌کاری‌های زیبا است. برای ورود به این کاخ عظیم و زیبای ماسه‌سنگی باید ۲ منات آذربایجان بپردازید.

سه آسمان خراش سر به فلک کشیده که نماد شهر باکو هستند از جای جایِ این شهر دیده می‌شوند. این سه ساختمان ۱۹۰ متری در شب همچون شعله‌های آتش می‌درخشند و به همین خاطر به آن‌ها برج‌های شعله می‌گویند. اما در طول روز به رنگ آبی هستند و بی‌شباهت به آسمان‌خراش‌های دبی نیستند. برای گشت و گذار در شهر به پای این برج‌های زیبا بروید و در بهترین‌ رستوران‌های باکو غذاهای بین‌المللی و سنتی آذربایجانی را امتحان کنید.

رمانتیک‌ترین بنای باکو، کاخ خوشبختی است. مرتضی مختاروف که یکی از ثروتمندان کشور آذربایجان بوده، این کاخ را در روز ولنتاین به همسرش کادو داده است! همسر او در سفر به پاریس بنایی مشابه این کاخ را دیده و به همسرش گفته بود که چقدر ساکنان این کاخ خوشبخت هستند. مختاروف نیز برای اینکه همسرش احساس خوشبختی کند این کاخ را به او هدیه می‌دهد!

اگر سفر به ونیز ایتالیا گران است، سری به همسایه شمالی کشور بزنید! ونیز کوچک در واقع شهری رویایی در سبک و سیاق ونیز ایتالیا است. کانال‌های آب این منطقه همانند شهر معروف کشور چکمه‌ای دارای قایق‌هایی هستند که شما را در سطح شهر جا به جا می‌کنند. برای گردش در این کانال‌های آبی باید به خیابان نفت چیلار باکو بروید. 

 

برج تلویزیونی باکو سازه‌ای همانند برج میلاد خودمان است که در سال ۱۹۹۶ ساخته شده و در سال ۲۰۰۸ نیز افتتاح شده است. در طبقه ۶۲ ام آن یک رستوران گردان برای پذیرایی از گردشگران وجود دارد که در هنگام صرف غذا در این رستوران کل شهر باکو را می‌توانید از نظر بگذرانید. همچنین از نقاط مختلف شهر می‌توانید این نماد و برج بلند بالای باکو را مشاهده کنید.

مسجد حیدر باکو بزرگترین و باشکوه‌ترین مسجد کشور آذربایجان است. ساخت این مسجد در سال ۱۸۹۳ انجام شده است و گنجایش ۱۴ هزار نفر را دارد. جالب است بدانید که بزرگترین فرش ماشینی دنیا در مسجد حیدر باکو قرار دارد. در این مسجد می‌توانید مسلمانان را در حال عبادت و نیایش ببینید. در راهنمای سفر به باکو توصیه می‌شود، تماشای این مسجد عظیم و کرم رنگ را که ورودی هم ندارد، به زمان اذان ظهر و شب موکول کنید.

پارک مفاخر باکو در سال ۱۹۴۸ در این شهر افتتاح شده است. در این پارک مجسمه بیش از ۲۰۰ نفر از افراد مشهور و مهم آذربایجان را خواهید دید و پیکر آن‌ها نیز در کنار مجسمه‌های‌شان دفن شده است. دلیل اینکه این پارک در میان جاهای دیدنی شهر قرار گرفته این است که مجسمه‌هایی که بر سر مزار هر یک از این افراد قرار دارد، بسیار هنرمندانه و شبیه به ایشان طراحی و ساخته شده است‌. ورودی این پارک ۲ منات است و رو به روی سنترال کلینیک باکو در خیابان Parliament قرار دارد.

از آنجاییکه باکو برای سال‌های طولانی متعلق به ایران بود، چندین آتشگاه‌ زرتشتی را می‌توان در این شهر پیدا کرد. در ۳۰ کیلومتری این شهر یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی باکو به نام معبد آتشگاه وجود دارد که قدمت آن به قرن هجدهم میلادی بر می‌گردد. ۱۰ صبح تا ۵ عصر می‌توانید از این سازه مقدس بازدید کنید و ورودی آن ۵ منات آذربایجان است.

دروازه شرقی شهر باکو، دروازه مراد نام دارد. قصه‌ی این دروازه به قرن شانزدهم که ایران توانست باکو را فتح کند، بر می‌گردد. چراکه در آن زمان روسیه و عثمانی برای فتح این ناحیه با ایران وارد جنگ شدند و در آخر سلطان مراد سوم ترک توانست پیروز این میدان باشد و دستور ساخت این دروازه را صادر کرد. روی آن نیز اسم خود سلطان مراد سوم حک شده است. در راهنمای سفر به باکو توصیه می‌شود بازدید رایگان از معماری با شکوه این دروازه را در برنامه سفر خود قرار دهید.

کاخ اسماعیلیه از باشکوه‌ترین بناهای تاریخی باکو محسوب می‌شود که در سال ۱۹۰۸ ساخته شده است. این کاخ تماشایی شاهد تحولات تاریخی بسیاری بوده و در زمان تصرف ارامنه به آتش کشیده شده است. اما پس از این واقعه دوباره بازسازی شده و به شکوه گذشته‌اش بازگشته است‌.

 

اگر از طرفداران هنر و معماری هستید، حتما از مسجد تازه پیر باکو دیدن کنید. این مسجد در سال ۱۹۰۵ ساخته شده و درب‌های آن در هنگام اذان به روی عموم باز است.

 

در آخرین بخش از راهنمای سفر به باکو، اطلاعاتی مفید از این شهر تاریخی و زیبا در همسایگی کشورمان را فهرست کرده‌ایم که برای سفر به این شهر توصیه می‌شود این اطلاعات را به همراه خود داشته باشید: